Het verhaal rond Generatie Z is vaak somber: een generatie die ‘genaaid’ is door economische krachten, gedoemd is schulden te maken en zelfs afdrijft naar extremistische ideologieën. Hoewel de zorgen over de toekomst reëel zijn, onthult een nadere blik een genuanceerder beeld. Zoomers zijn niet noodzakelijkerwijs slechter af in materieel opzicht dan voorgaande generaties, maar unieke uitdagingen, gecombineerd met de moderne sociale dynamiek, voeden een alomtegenwoordig gevoel van pessimisme.
De mythe van de economische ondergang
Ondanks wijdverbreide beweringen presteert Gen Z op veel belangrijke economische maatstaven beter dan voorgaande generaties op dezelfde leeftijd. Volgens gegevens van de Federal Reserve verdiende de gemiddelde 25-jarige Zoomer in 2022 jaarlijks ruim $40.000 (gecorrigeerd voor inflatie). Dit is 50% meer dan Boomers op die leeftijd verdienden. De vermogenscijfers zijn eveneens gunstig: jonge millennials en oudere Zoomers hebben een gemiddeld vermogen dat 39% hoger is dan vorige generaties in dezelfde levensfase. De werkloosheidscijfers voor 16-27-jarigen bereikten in juni het laagste punt in een halve eeuw.
Dit betekent echter niet dat Gen Z geen hindernissen kent. De huizencrisis maakt eigenwoningbezit steeds onhaalbaarder, waarbij meer dan de helft van de generatie Z-huurders gebukt gaat onder hoge huisvestingskosten. De schulden van studieleningen blijven een aanzienlijke belemmering, aangezien het collegegeld, gecorrigeerd voor inflatie, meer dan verdubbeld is in vergelijking met de Boomer-generatie. Ondanks deze uitdagingen verkeert Generatie Z als geheel nog steeds in een betere economische vorm, waarbij de uitgaven aan huisvesting en onderwijs consistent blijven met die van eerdere generaties.
De AI-dreiging: een echte zorg
De opkomst van kunstmatige intelligentie introduceert een legitieme nieuwe dimensie in de economische zorgen van Generatie Z. AI automatiseert taken die traditioneel worden uitgevoerd door beginnende werknemers, waardoor de carrièreladders mogelijk kleiner worden voordat ze deze kunnen beklimmen. Het aannemen van juniorfuncties in sectoren die blootgesteld zijn aan AI is afgenomen, en het aandeel werkloze pas afgestudeerden is gestegen sinds de komst van ChatGPT. Hoewel de gevolgen op de lange termijn onzeker zijn, zou AI de bestaande economische druk kunnen verergeren, waardoor de vooruitzichten voor vroege carrières precair worden.
De factor sociale media: doomscrollen en de verbinding verbreken
Waarom bestaat deze kloof tussen de materiële realiteit en de ervaren ontberingen? Het pessimisme van generatie Z gaat niet alleen over economie; het wordt ook gevormd door de manier waarop ze informatie consumeren. Algoritmen voor sociale media geven prioriteit aan negatieve inhoud, waardoor een vertekend beeld van de wereld ontstaat. Voortdurende blootstelling aan samengestelde levensstijlen en overdreven crises leidt tot sociale vergelijking en angst. Studies bevestigen dat zwaar gebruik van sociale media correleert met een lager subjectief welzijn, omdat gebruikers overschatten hoe goed anderen het doen.
Verder rapporteert Generatie Z hogere percentages eenzaamheid, minder sociale interactie en afnemende percentages seks en relaties. Deze sociale tekorten versterken gevoelens van isolement en onheil, waardoor hun perceptie van de economische vooruitzichten wordt gekleurd. Het voortdurende bombardement van negatief nieuws en gefilterde realiteiten kan bestaande financiële stressoren verergeren, wat kan leiden tot een zichzelf versterkende cyclus van wanhoop.
De opkomst van extremisme: een symptoom, niet de oorzaak
De verontrustende trend van extremistische sympathieën onder sommige jonge conservatieven, zoals gerapporteerd door Rod Dreher, is waarschijnlijk een symptoom van bredere desillusie, en niet een direct gevolg van economische tegenspoed. Hoewel sommigen de neiging van neonazi’s toeschrijven aan financiële wanhoop, is het causale verband zwak. De meest waarschijnlijke oorzaak is een combinatie van sociale vervreemding, ideologische radicalisering en de echokamers van online-extremisme.
Conclusie
De economische situatie van generatie Z is complex en niet simpelweg ‘verpest’. Hoewel ze met echte uitdagingen worden geconfronteerd – vooral op het gebied van huisvesting, schulden en door AI veroorzaakte banenverlies – presteren ze in veel opzichten beter dan voorgaande generaties. Het wijdverbreide gevoel van onheil wordt gevoed door vertekende percepties, versterkt door sociale media en verergerd door sociaal isolement. Om dit aan te pakken zijn niet alleen economische hervormingen nodig, maar ook een kritische herevaluatie van de manier waarop jongeren informatie consumeren en betekenisvolle verbindingen opbouwen in het digitale tijdperk.
